Türkiye, Cumhuriyetin 100. yılını kutluyor!

Posted on October 29, 2023 • 2 minutes • 396 words

Table of contents

Cumhuriyet Nedir?
Osmanlı Devletinin Devamı Olarak Türkiye Cumhuriyeti
Türkiye Cumhuriyetinin Yenilikleri

100. Yıl Marşlarından Bazıları

Bundan tam bir asır önce, Türkiye’nin idâre şeklinin Cumhuriyet olduğu ilân edildi. Murat Bardakçı’nın Habertürk'te 29 Ekim 2017'de ilk kez yayınladığı belge, bu değişikliğin dönemin Teşkilât-ı Esasiye kanunu yani Anayasasında yapılan değişiklikle resmiyet kazandığını ortaya koyuyor. Bu yazıda, cumhuriyet yönetim şekline, Osmanlı Devletinden Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşuna ve getirdiği yeniliklere değinmek istiyorum.

Çağlar Arts’ın Göktürk Üçlemesiyle ilgili The First Gokturk | Pre-Production Part I: Our Idea and Passion videosuna ait bir kare.

Cumhuriyet Nedir?

Cumhuriyet, cumhur yani “Millet hâkimiyetine dayanan ve bu hâkimiyetin milletin temsilcisi olarak seçilen milletvekilleri ve başlarındaki cumhurbaşkanı tarafından yürütüldüğü devlet idâresi şekli“dir. Bu yönetimlerde monarşilerdekinin karşıtı olarak, idâre belirli bir gruba veya aileye ait değildir. idârecilerin belirlenmesinde ya doğrudan yada dolaylı olarak yani temsilcileri aracılığıyla millet yetkilidir. Bu noktada cumhuriyet idâresinin seçilmesi, sistemin demokrasiye dayanacağının garantisini vermez. Demokrasi, ülke vatandaşlarının doğrudan kendi oylarıyla idâreye verdikleri görevleri kullanmalarıdır. Bu ilke, normalde yasama organında milletin seçtiği temsilcileri tarafından kabul edilecek bir yasanın, doğrudan halka referanduma götürülerek sorulması örneğinde ortaya çıkar.

Osmanlı Devletinin Devamı Olarak Türkiye Cumhuriyeti

Birinci Cihan Harbini (1914-1918) kaybeden ve işgal edilen Osmanlı Devleti, dönemindeki yoğun siyasi tartışmalar sonucunda ve imparatorluklar devrinin de sona ermesiyle, ulus devlet kimliğine dayanan yeni bir devlete dönüşmüştür. Bu süreç, o dönemki başkenti İstanbul’un da 1918’den 1923’e kadar fiilen işgal edildiği ve topraklarının çoğunluğunun kaybedildiği, 1919’dan 1923’e kadar süren Mustafa Kemal ve arkadaşları tarafından öncülük edilen ‘Milli Mücadele’si ile son bulmuştur. Türkiye, Lozan Anlaşması ile 24 Temmuz 1923’te Osmanlı Devletinin halefi olarak resmen tasdik etmiştir.

Türkiye Cumhuriyetinin Yenilikleri

1923’te resmiyet kazan Türkiye Cumhuriyeti, Atatürk Devrimleri olarak da adlandırılan, kadınlara seçme ve seçilme haklarının verilmesi, devletin dini kurallara göre yönetilmemesi, kabotaj kanunu ile denizlerde ve limanlarda tam egemenliğin sağlanması, toprak reformu ile toprak sahibi olmayan çiftçilere toprak tahsisi ve üretimin teşviki ve medeni kanunun kabulu ile kadının ve ailenin korunması gibi dönemin şartlarına göre ilerici ve özgürlükçü birçok karar almıştır. Ortak ölçü birimlerinin kullanılması, uluslararası takvim ve saatin kullanılması, latin harflerinin tek ve resmi alfabe olarak seçilmesi gibi birçok konu ele alınmış ve dönüştürülmüştür.

İşte bu kutlu günde, tüm Türk Milletine huzur ve refah diliyorum!