Sercan Azizoğlu
February 15, 2017

Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Mezunları, İstihdam Anketi Sonuçları

Posted on February 15, 2017  •  12 minutes  • 2360 words
Table of contents

Giriş

Bu çalışma, söz konusu bölümün istihdam olanaklarını ortaya koyarak; mevcut ve gelecekteki öğrencilere katkı sağlamayı amaçlamıştır. “Özel Sektör”de hangi kurum ve pozisyonlarda görev alındığı sorusu, çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Akademik çalışmaların (GANO vb.) iş yaşamındaki etkisine yönelik bazı noktaları aydınlatma amacı gütmüştür. Tüm bunların yanında, değerli katılımcıların tavsiyelerini de ihtiva etmektedir. Her bir katılımcıya, ricaları kırmayıp, katkı sağladıkları için en derin şükranlarımı sunuyorum.

Anket, istenilen sorulara cevap verilebilecek şekilde düzenlenmiştir. Bu sebeple sorulara farklı sayılarda cevaplar alınmıştır. Ek olarak, ilk sorularda istihdam edilmediğini belirten katılımcılara, bu konuyla ilgili sorular sorulmayarak, diğer sorulara yönlendirilmiştir. Sonuçların değerlendirilmesinde RStudio, bu raporun oluşturulmasında ise prettydoc paketi kullanılmıştır.

Mezuniyet Yılı

Ankete katılanların %78’i 2015 ve 2016 yıllarında mezun olmuşlardır. 2014 yılından 2008 yılına kadar mezun olmuş katılımcılar mevcuttur. Katılım oranı itibariyle 2015 ve 2016 yılı mezunlarının görüşlerini daha çok yansıttığını belirtmemiz gerekmektedir.

Genel Ağırlıklı Not Ortalamaları (GANO)

Katılımcıların mezuniyet GANO dağılımı şu şekildedir.

##    Min. 1st Qu.  Median    Mean 3rd Qu.    Max.    NA's 
##   2.040   2.700   3.010   2.996   3.245   3.890       1

Katılımcıların GANO’larının ortalaması 2.996’dır. En düşük 2.04, en yüksek 3.89 belirtilmiştir. Bu noktada harf başarı puanlarının hesaplanması yöntemlerinin etkisini ifade etmekte yarar var. Çan sistemi olarak belirtilen yöntemle yapılan hesaplamalar GANO’ya doğrudan etki etmektedir.

Mevcut İstihdam Durumu

Hangisi mevcut durumunuzu tanımlar?” sorusu sorularak, katılımcıların şu anda fiili olarak çalışmakta veya akademik eğitimlerine devam edip etmedikleri bilgilerinin derlenmesi amaçlanmıştır. %57,6’sı tam zamanlı bir işte çalıştığını, %23,7’si kabul edildiği yüksek lisans/doktora programına gideceğini, %15,3’ü ise iş aradığını belirtmiştir. Bir kişi yüksek lisans programına başvuru yapmış ve sonucunu beklemekte; bir diğer kişi ise çalışmaya veya doktora/yüksek lisansa başlamadan önce bir süre dinleneceğini belirtmiştir. Bu soruya verilen cevaplara göre, katılımcılar sektörel soruları cevaplamaya devam etmiş veya diğer konu başlığına yönlendirilmiştir.

İşe Girişe Kadarki Geçen Süre

Mezuniyet sonrası tam zamanlı bir işe giriş sürecinde ne kadar süre geçtiği sorulmuştur. Verilen otuz dört yanıta göre; %47.1’i, 0-3 ay ve %29.4’ü 3-6 ay aralığında tam zamanlı bir işte çalışmaya başlamıştır. %76,5’inin mezuniyetleri sonrası en geç 6 ay içerisinde istihdam edildiğini belirtebiliyoruz.

Aylık Gelir

Katılımcılara yöneltilen aylık gelir sorusuna ise toplam otuz üç cevap verilmiştir. Çalışmaları karşılığında bir ayda elde edilen gelire baktığımızda, %51.5’inin 1500-3000; %33.3’ünün 3000-5000 Türk Lirası aralığında gelir elde ettiğini görüyoruz.

Memnuniyet Algısı

“Yaptığınız çalışmalar, işiniz; sizi ne kadar mutlu ediyor?” sorusuna toplam otuz üç cevap verilmiştir. Burada %33 ile 3. düzeyde nötr bir mutluluk/memnuniyet ifadesi dikkati çekmektedir. %45.5’in ise çalışmalarından memnun olduğunu, bir katılımcının ise 5 ile en yüksek memnuniyet düzeyini işaretlediğini söyleyebiliyoruz.

Mevcut Kurum ve Konumu

Şu anda hangi kurumda ve pozisyonda çalıştıklarını sorduğumuz katılımcılardan aşağıdaki cevaplar alınmıştır.

##  [1] "Ersnt&Young-Vergi Denetmeni"                                           
##  [2] "STK-Proje Koordinatörü"                                                
##  [3] "Uzman"                                                                 
##  [4] "STK-İnsan Kaynakları"                                                  
##  [5] "Kültür ve Turizm Bakanlığı"                                            
##  [6] "İstanbul Ticaret Odası"                                                
##  [7] "Kadir Has Üniversitesi-Araştırma Görevlisi"                            
##  [8] "Beyaz Fırın-İhracat İthalat Müdürü"                                    
##  [9] "Satınalma Uzmanı"                                                      
## [10] "Banka-Uluslararası Birim Uzmanı"                                       
## [11] "Gemsan A.Ş-İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı"                             
## [12] "AB Proje Akademisi"                                                    
## [13] "KoçSistem"                                                             
## [14] "DHMİ-Hava Trafik Kontrolörü"                                           
## [15] "Export Assistance"                                                     
## [16] "CLK Enerji-Finans"                                                     
## [17] "İstanbul İhracatçı Birlikleri-Uzman"                                   
## [18] "Doğu Akdeniz Akademik Araştırmalar"                                    
## [19] "Finans-Uzman"                                                          
## [20] "Medistate Hastanesi-Pazarlama Müdürü"                                  
## [21] "Atabey Özel Ders-Şube Müdürü"                                          
## [22] "Bilişim Eğitim Merkezi-İnsan Kaynakları"                               
## [23] "British Side-Customer Services"                                        
## [24] "Mudo-Dijital Pazarlama Uzmanı"                                         
## [25] "Eczacıbaşı Lincoln Electric/Askaynak-İnsan Kaynakları Destek Sorumlusu"
## [26] "INGO-Administration Finance Coordinator"                               
## [27] "Acıbadem Sağlık Grubu-Finansal Planlama ve Raporlama"                  
## [28] "İhracat Sorumlusu"                                                     
## [29] "Dışişleri Bakanlığı-Üçüncü Katip"

Eğitimi Alınan Yabancı Diller (İngilizce Dışında)

İngilizce dışında hangi dilin eğitimini aldıklarını sorduğumuzdaysa şu tablo ile karşılaştık. Rusça ve Almanca dillerine yönelik bir ilgi olduğunu görüyoruz. Okulda verilen seçmeli yabancı dillerin burada büyük etkiye sahip olduğunu, bu diller dışında istisnai eğitimler alındığını söyleyebiliriz.

Yüksek Lisans Eğitimi

Katılımcıların yarıya yakınının yüksek lisans eğitimi aldığını veya devam ettiklerini görüyoruz.

Hangi Üniversitede ve alanda yüksek lisans eğitimi alıyorsunuz veya aldınız?” sorusuna aşağıdaki cevaplar verilmiştir.

##  [1] "Marmara Üniversitesi-Uluslararası İlişkiler" 
##  [2] "Aalborg Üniversitesi-Kültür, Küreselleşme ve İletişim"                                                   
##  [3] "Boğaziçi Üniversitesi-Modern Türkiye Tarihi"                                                                             
##  [4] "Bilgi Üniversitesi"                                                                                                      
##  [5] "Dumlupınar Üniversitesi-Kamu Yönetimi"                                                                                   
##  [6] "Ankara Üniversitesi-Bilim Tarihi"                                                                                        
##  [7] "Marmara Üniversitesi-AB Enstitüsü"                                                                                       
##  [8] "Nişantaşı Üniversitesi (Maalesef askerlik için)"                                                                         
##  [9] "ODTÜ-Eurasian Studies"                                                                                                   
## [10] "International Business School Budapest/The University of Buckingham-MSc. International Management (Çift diploma Programı)"
## [11] "İşletme Yönetimi"                                                                                                         
## [12] "İstanbul Üniversitesi-Kamu Yönetimi"                                                                                      
## [13] "Trinity College Dublin International Politics"                                                                            
## [14] "Ankara Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü"                                                                            
## [15] "University of Toronto-Siyaset Bilimi ve Asya-Pasifik Çalışmaları"                                                         
## [16] "İstanbul Şehir Üniversitesi-Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler"                                                     
## [17] "University of Bristol"                                                                                                    
## [18] "Marmara Üniversitesi"                                                                                                     
## [19] "Sabancı Üniversitesi-Uyuşmazlık Analizi ve Çözümü"                                                                        
## [20] "Kadir Has Üniversitesi"                                                                                                   
## [21] "İnsan Hakları"                                                                                                            
## [22] "Uluslararası İşletmecilik"                                                                                                
## [23] "Marmara Üniversitesi-AB Enstitüsü"                                                                                        
## [24] "Bologna Üniversitesi (İtalya)-Uluslararası İlişkiler"                                                                     
## [25] "Sabancı Üniversitesi-Siyaset Bilimi"                                                                                      
## [26] "Marmara Üniversitesi-Uluslararası ilişkiler"                                                                              
## [27] "Marmara Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler(İng)"

Yüksek Lisans eğitiminin, istihdamınıza olumlu katkısı olduğunu düşünüyor musunuz?” sorusuna ise hatırı sayılır düzeyde olumlu yanıt alınırken, hiç etkisi olmadığına dair cevaplar da alınmıştır. Bu soruya toplam 40 yanıt verilmiştir.

GANO’nun İstihdama Etkisi

GANO’nuzun mezuniyet sonrası çalışmalarınıza yönelik etkisi nedir?” sorusuna ise dikkate değer düzeyde önemsiz cevabı verilmiştir. Bu soruya toplam 56 yanıt verilmiştir.

Öneriler

Şu anda ve gelecekteki SBUİ bölümü öğrencilerine aktarmak istediğiniz tavsiyeleriniz nelerdir?” sorusuna ise aşağıdaki cevaplar verilmiştir:

Arkadaşlarım bölümümüzün her yerde en iyi temsilcisi olun ve kendinizin farkında olun ki farkındalık yaratın.

Hangi alanda ilerlenmek istenirse istensin, notların yeterli olmadığının bilincinde olup sürekli gelişme ve hatta 4 sene önce öğrendiğin bir şeyi bile yeri gelince çok kere pratik yapma ihtiyacının zorunluluğunun kavranmasını tavsiye edebilirim. Zaten arayacağın her şeyi de bulabileceğini anladığın zaman, geriye sadece o eforu göstermek kalıyor. He bir de bol bol akademik yazma üzerine deneme yapmak, özellikle problem çözme ekseninde, sizin için yararlı olabilir. Başarılar :)

Erkenden işe girin, aile desteği sonsuza kadar sürmeyecekse yüksek lisansla zaman kaybetmeyin.

Kendilerine güvensinler.

Öğrencilik süresince bölüm ile ilgili sosyal faaliyet ve etkinliklere yoğun katılım.

Özel sektör düşünüyorlarsa, son sene staj.

Öncelikle şunu belirtmek isterim, mezun olduktan sonra okulu çok özleyeceksiniz. Okulda öğrendiklerinizi maalesef çoğunuz kullanamayacaksınız ve bunun üzüntüsünü yaşayacaksınız. Dolayısıyla kafanızdaki akademisyenlik isteğini daha ciddi geçirmenizi ve okulda kalmayı devam etmenizi tavsiye ediyorum. Özel sektör ve kamu sektöründe bir şey yapıyormuş gibi gözüküp aslında hiçbir işe yaramıyor olmak iş hayatına başladıktan sonra fark ettiğiniz bir gerçek olacak. Genel de konuşmak istemiyorum, ama birbirimizi bizden başkası zor anlar. Ama özel sektörde ya da kamuda bir gelecek hayal ediyorsanız da ortalamayı hiç düşünmeyin, ortalama ile kimsenin ilgilendiği yok. Okuyun, sosyalleşin, gezin, yeni fikirler üretin, deneyin, yapabiliyorsanız Erasmus yapın…

Network sağlamak adına pek çok sertifika programına katılmalarını, Erasmus programından faydalanıp başka ülkelerin kültürlerini kucaklamalarını, hayal ettikleri meslekler için şimdiden staj yapmaya başlamalarını ve İngilizce dışında başka bir yabancı dili daha öğrenmeye fırsat yaratmalarını tavsiye ederim.

Okul bitmeden kendileri için gerekli donanımları edinmeleri ve kendilerini iyi yetiştirmeleri. Okul sonrasında buna vakitleri olmayacak.

Öğrencilerinizi akademi odaklı yetiştiriyorsunuz. En azından özel sektörde çalışma ihtimali olan koca kesim için muhasebe gibi piyasa odaklı derslerin sayısı ve içeriği arttırılmalı.

Finans muhasebe öğrenin. Çift anadal talep edin. Bunlar gelmezse bölüme, mutlaka KPSS’ye hazırlanın mutlaka.

İkinci bir yabancı dil.

Mezun olmaya yakın dönemde girilen “ne yapacağım” psikolojisine kendilerini kaptırıp stres, üzüntü, hatta depresyona giden ruh hallerine girmesinler. Son seneye kadar olmak istedikleri ve peşinden gidecekleri meslek her neyse ona karar vermiş olsunlar yeter. Su bir şekilde akıp yolunu buluyor. Ek olarak Türkiye’de üniversite okuyan birçok gençten bir adım önde başlıyoruz rekabete, bölümde okurken sadece olumsuz yönleri gözümüze takılsa da mezun olunca aslında ne kadar kaliteli bir eğitim almış olduğunuzu ve farkınızı anlıyorsunuz. (Marmara Üniversitesi genel üniversite profili olarak pek gözde olmasa bile bizim okuduğumuz bölüm itibariyle yarıştığımız kulvarda kesinlikle Boğaziçi ve Galatasaray Üniversitesi mezunları ile aynı seviyedeyiz). Tabi bunun için iyi bir dil puanı ve hedefe bağlı hazırlanılan sınavlarda maksimum performans göstermek gerek. Not: Bir de hangi okula, kuruma giderseniz gidin Marmara Siyasal bir başka, hep özleniyor. Sevgiler…

Lisans süresi boyunca not ortalamalarına büyük önem vermeleri gerekir. (Şu bir gerçek ki bölüm hocalarımız çok kasmıyor sınav döneminden bir hafta önce oturup o hafta sosyal hayatla bağlantılarını kesseler 3 üstü ortalama gelir, lütfen bunu yapsınlar). Not ortalamasının yanında maalesef bölümümüzde en çok eksikliğini yaşadığımız şey İngilizce Akademik Yazı Yazma Dersleri (Araştırma ve Yazı Teknikleri). Arkadaşlar özellikle de akademide ilerlemek istiyorlarsa ki bu profesyonel işlerde de çok elzemdir, bu dersleri/teknikleri online ortamda edinsinler takip etsinler. Mesela İngiltere’ deki ABD’deki Kanada’daki üniversitelerin Writing Center’larını Google’dan aratsınlar ve oradan birçok bilgi edinirler. Maalesef bölümde çok kişi olduğumuz için bir de az olan sınıflarda da hocalarımız pek üstüne düşmediğimiz, biz de kolaycı öğrenciler olduğumuz için hiç nasıl bir araştırma yazısı yaptığımıza bakmıyoruz. Grameri nasıldır, dili akıcı mıdır, hangi level asla ölçmüyoruz. Şu İngilizce Writing’i oturtmak lazım. Bunun için bölümde bir Writing Center kurulsa dünyanın en hayırlı işi olur. Bunun yanı sıra 2. sınıfta ya da sonrasında (olabildiğince erken sürede) Siyaset Bilimi ya da Uluslararası İlişkiler’ de çalışmak istedikleri araştırma alanlarını belirleyip (Örn. Afrika Çalışmaları ya da Türk Dış Politikası) lisansta buna yönelik dersleri seçmeleri, hem alanlarında uzmanlaşmak için temel hazırlamaları açısından hem de yüksek lisans ve doktora programlarına kabul edilmelerinde önemli rol oynayacaktır. (Asya dersi, Latin Amerika Dersi, ABD Dersi var o açıdan çok eksik değil bölüm, değerlendirmek ve bu hocalarla bağlantı içinde olmak lazım. Hocalarımız çok tatlı her anlamda yardımcı oluyorlar, mezun olsak da.) Aynı zamanda, çalışmak istedikleri ülkeleri ziyaret etmeleri de işe alımda ve akademide bir artı oluşturur. Son olarak ise, Sivil Toplum Çalışmaları yapmaları ya da akademik ya da profesyonel merkezlerde staj hem teoriyi pratiğe dökmek hem de networkleri güçlendirmek için yararlıdır. Olabildiğince çalışacağınız konu hakkında araştırma yapmış olun. Hepinize çok kolaylıklar diliyorum.

Temel kaynak kitapları iyice sindirene kadar okumak, şiir roman öykü okumayı ihmal etmemek, İngilizceyi ilerletmek, ahlak ve etik konusunda özel bir çaba sarf ederek kendini yetiştirmek; bunun için ‘ahlaklı’ arkadaşlıklar yapmak, mezun olmadan en az bir sene önce hedefine karar verip ilgili sınavlara çalışmaya başlamak, akademisyenlik düşünülüyorsa kısa kısa yazma çalışmaları yapmak ve sık sık makaleler okumak, ayrıca akademik olarak ilgi duyduğu ve lüzumlu gördüğü temel bir konu/alan belirlemek.

Mümkünse başka bir üniversitenin bu bölümüne geçiş yapmaya çalışın. Ne okuduğunuzun ne de öğrendiğinizin bir önemi yok sadece ne yapmak istediğinize odaklanın. Bu bölümü de hobi gibi düşünün.

Eğer bölümü seviyorlarsa Okudukları alana yönelik bir iş bulurlarsa daha mutlu olabilirler. Mezuniyet sonrası hemen iş bulamazlarsa paniğe kapılmasınlar, geç kaldıklarını düşünmesinler, imkânları varsa yapmak istedikleri bir şeyin peşinden koşsunlar, iş bir şekilde bulunuyor.

Bölümde edindikleri bilgiler matrix düşünme kabiliyeti edinmelerin sağlasa da eğer özel sektörde çalışmayı düşünüyorlarsa mutlaka okurken iş deneyimi edinsinler.

Memur olmak istiyorlar ise hemen KPSS’ye çalışmaya başlasınlar. Mutlaka iyi veya kötü bir iş tecrübesi olsun.

Zorunlu staj olmadığından dolayı dönem içerisinde profesyonel iş anlamında deneyim kazanmak için uğraşılmalı. Geniş iş alanlarına yönelebilindiği için son sınıfın başında kişi kendine bir çizgi belirlemeli.

Kesinlikle ikinci ve/veya üçüncü dile yatırım yapmalı, -Olabildiğince farklı kurumlarda staj yapmalı, -Kulüp etkinliklerine katılmalı, -Yurtdışı etkinliklerine ve/veya Erasmus değişimine katılmalı -Şehirdeki etkinlikleri takip etmeli -Bir sanat dalıyla yakından ilgili olmalı -Her sanat dalından en az bir sanatçıyı yakından takip etmeli -3. sınıfın başından itibaren ALES/YDS/TOEFL/IELTS gibi sınavlara girmeli -Yüksek lisans için alternatif alan arayışlarını bırakmamalı ve son başvuru tarihlerini takip etmeli -Bölümdaşlarını koruyup kollamalı, hocalarla bağı koparmamalı.

Eğitiminize devam ederken mutlaka kendinizi geliştirin. Sadece ders çalışarak geçirmeyin zamanınızı, staj yapın her yolu deneyin!

Yelpazeyi genişletin. Bölüme bağlı kalmadan, yeteneklerinizi keşfederek çalışın ama Siyasaldan öğrendiğiniz hiçbir şeyi de unutmayın.

İngilizceden anlamayınca yıllarınız hiçe gidebiliyor. İngilizceyi severek bölüme devam edin. Ben İngilizceden nefret eden biri olarak hem hazırlık dönemimi hem de üniversite 1.senemi gerek not ortalaması gerek mental olarak olumsuz geçirdim. Sonrasında bölümü bırakmayı ve yeniden sınavlara hazırlanmayı bile düşündüm. Ama ne kadar harika bir bölümde olduğumu, bölümün illa da kariyerde ayni alanda ilerlemek demek olmadığını tekrar ettim kendi kendime. Kariyer yolum zaten 3 aşağı 5 yukarı ayniydi. Özel sektör. Bunu yaptım. Şimdi eksikliğini hissettiğim tek şey yüksek lisans. Düşük ortalamayla iyi bir yer kazanmak nerdeyse imkânsız. Maddi bir destek olmadığında bunun eksikliğini daha çok hissediyorsunuz. Bu yüzden not ortalaması iş bulmanıza engel olmasa da (çalışmak isteyen her türlü çalışır) ama istediğiniz her yeri elde etmenizde engel oluşturabilir. Sevgiler

İstediğiniz iş alanında çalışmak için ısrarcı olun. İşsizlik, maaş kaygısı gözünüzü korkutmasın. İstediği isi yapan insan zaten başarılı olacaktır.

Ne yapmak istediklerine bir an önce karar versinler.

Mutlaka bölüm hocalarıyla konuşarak geleceğe ait ne istediğiniz konusunda kafanızdakileri kesinleştirmek için destek alın. Ben yapmadığım için pişmanım. :)

Hedef odaklı hareket etsinler.

Marmara Üni. SBUİ öğrenciye akademik anlamda sağlam bir alt yapı hazırlıyor. Yüksek lisans eğitimim de lisan eğitimimin sağladığı faydalardan çok yararlandım. Bu yüzden lisans dersleri dikkate alınmalı ve seçmeli dersler ilgi alanına uygun seçilmeli.

İleride ne yapmak istediklerine bir an önce karar verip o yönde kendilerini geliştirmeleri kısaca bir kariyer planı yapmaları.

Ne yapmak istediğinize erken karar verin.

Ne olmak istediklerini tam olarak bilmiyorlarsa, Siyasal okumasınlar… Okudukları takdirde erken sınıflardan hayat güzergâhlarını çizmeye çalışsınlar…

İkinci yabancı dile önem versinler, kesinlikle Erasmus yapsınlar, ikinci sınıftan sonra artık hangi alanda ya da sektörde (kamu, araştırma görevlisi, özel, sivil toplum [akademide kalacaklarsa spesifik olarak konu/bölge]) ilerleyeceklerine karar verip bu alanda kendilerini geliştirmeye çalışsınlar (staj, sertifika programı vs.) Tüm bunları yaparken gençliğin ve üniversite öğrencisi olmanın da kıymetini bilsinler ve o zamanın gerektirdiği ya da canlarının istedikleri şeyleri yapmaya devam etsinler çünkü iş hayatı bunlara imkan vermiyor. Sonuçta çalışmak güzel bir şey olsa üzerine para vermezlerdi. (: Ayrıca bir hobinin olması da her zaman iyidir.

Devamlı alternatifler üretmektense, sadece bir hedefe odaklanıp ona doğru ilerlemek en doğrusu olur.

Gelecekleri konusunda net olmaları.

Sonuç

En başta merak edilen SBUİ mezunlarının özel sektörde hangi alanlarda istihdam edildiğine yeterli bir cevap bulunduğu kanaatindeyim. Burada dikkate değer husus, değerli katılımcıların da altını çizdiği gibi, belirli bir alanda çalışmak üzere hedef tesbitidir. Finans, dış ticaret ve sağlık gibi alanlarda yöneticilik, uzmanlık gibi pozisyonlarda görev alınması mümkündür. Şaşırtıcı olmayan konu ise, yüksek lisans eğitimine olan yarıya yakın devam oranıdır. SBUİ bölümünde uzmanlaşmanın yüksek lisans ile tamamlanmasının önemi yadsınamaz. Bu noktada yüksek lisans eğitiminin özel sektördeki çalışmalara ne gibi katkı sağlayacağı tekrar düşünülmelidir. Yüksek lisans eğitiminin istihdama olumlu katkısı olmadığını belirten katılımcılar gözden kaçmayacak düzeydedir. Bunun dışında eğitimin katkısının uzun vadede ortaya çıkacağını da öngörebiliyoruz.

Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler (İngilizce) Bölümü İnternet Sayfası

A Study of Career Orientations of Marmara University Department of Political Science Students

Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler (İngilizce) Tanıtım Filmi

Social Media

LinkedIn